Nguyên nhân gây dị tật xương cá

logo
EN

Nguyên nhân gây dị tật xương cá
Ngày đăng: 17/06/2021 7996 Lượt xem

    xương cá

    Dị tật xương ảnh hưởng đến sức khỏa của cá. Ảnh: Brian ciruna

    Dị tật xương không những ảnh hưởng đến tỷ lệ sống, tăng trưởng của cá mà còn làm giảm giá trị kinh tế. Vậy tại sao cá lại bị dị tật xương?

    Xương cá có thành phần chính là muối Canxi-Phospho hydroxyapatite có công thức hóa học là: Ca5(PO4)3OH là thành phần vô cơ chiếm khoảng 65% trọng lượng khô của xương cá, gắn với sợi collagen type 1. Collagen chiếm hơn 90% thành phần hữu cơ  trong xương cá có vai trò tạo sự chắc chắn cho cấu trúc và hình thành các đặc tính sinh hóa của mô xương. Độ cứng của xương dựa vào tỉ lệ giữa collagen và thành phần hydroxyapatite. Ngoài cấu trúc chính là các Canxi, Phosphate và Carbonate, còn có sự hiện diện của Magie, Natri, Stronti, Chì, citrate, fluoride, hydroxide và sulfate.

    dị tật xương cá

    Dị tật xương ở một số loài cá.

    Dị tật bộ xương là yếu tố chính ảnh hưởng đến giá thành sản xuất, hình thái bên ngoài của cá cũng như tỷ lệ sống và tăng trưởng của cá. Những dị tật này làm giảm sản lượng của các trại giống, ngay cả trong trường hợp các loài được nghiên cứu sâu (cá vược Châu Âu - Dicentrarchus labrax và cá tráp đầu vàng - Sparus aurata). Ở các trại sản xuất giống biển, dị tật bộ xương có thể ảnh hưởng đến trung bình 7–20% số cá con được sản xuất, trong khi đôi khi tỷ lệ này được chứng minh là tăng lên ở mức 45–100% (theo Georgakopoulou và ctv, 2010).

    Các dạng dị tật xương cá trên xương sống của cá như: Gù lưng (kyphosis), ưỡn cột sống (lordosis), vẹo cột sống (scoliosis), dẹt xương cột sống (platyspondyly) và hợp nhất đốt sống (vertebrae fusion). Ngoài ra, còn các dị tật khác như vẹo hoặc nhô ra trước hoặc xuống dưới của hàm, dị tật trên tia vi gây mất đối xứng,... 

    cá điêu hồng gù đầu

    Dị tật xương hàm trên cá điêu hồng. Ảnh: newbietora.

    Nguyên nhân gây dị tật xương cá

    Sự hình thành của các dị tật xương cá vẫn chưa được tìm hiểu rõ, nhưng được đánh giá là liên quan đến các vấn đề về chính là dinh dưỡng, môi trường và di truyền. 

    Yếu tố dinh dưỡng

    Canxi và phospho

    Canxi và phospho có mối quan hệ chặt chẽ trong sự biến dưỡng của cá, cũng như là cấu trúc của xương và duy trì hệ thống cân bằng acid-base. Ion Ca2+ tham gia vào các chức năng biến dưỡng như co cơ, đông máu, dẫn truyền tín hiệu thần kinh và duy trì tính thẩm thấu màng tế bào. Sự thiếu hụt canxi thường không phổ biến ở cá, nhưng sự thiếu hụt phospho có thể dẫn đến sự biến đổi bất thường trong cấu trúc xương. 

    Như vậy sự thiếu hụt hoặc dư thừa phospho làm tỉ lệ Ca/P bị ảnh hưởng làm cho khả năng hấp thụ canxi bị giảm, dẫn đến không chỉ tác động tới hình thành xương mà còn làm thiếu hụt lượng canxi cần cho cơ thể.

    Yếu tố dinh dưỡng có quan hệ chặt chẽ với dị tật trên cá. Ảnh: Fishpathogens.

    Vitamin C, Vitamin A và Vitamin K

    Các yếu tố dinh dưỡng trong chế độ ăn uống đóng vai trò rất quan trọng đối với sự hình thành của hệ xương. Các báo cáo ghi nhận các dạng dị tật xương cá thường đi kèm với tình trạng thiếu vitamin C

    Mất cấn bằng vitamin A dẫn đến sự xuất hiện của dị tật đốt sống. Dư thừa vitamin A làm tăng tốc độ phát triển của cột sống thông qua quá trình khoáng hóa nên có thể gây ra các biến dạng xương như cong vẹo đốt sống, nén đốt sống, dị tật hàm,...

    Vitamin K đã được biết đến để điều chỉnh sự hình thành xương thông qua tổng hợp osteocalcin bởi nguyên bào xương, rất quan trọng đối với quá trình khoáng hóa và cấu trúc xương.

    canxi trong thức ăn cá

    Bảng sự hấp thu canxi ở cá còn bị ảnh hưởng bởi hàm lượng phospho trên cá mú (Epinephelus coioides) (nguồn Ye và ctv, 2006) trích sách “Thức ăn và dinh dưỡng thủy sản” – Tác giả: PGS.TS Lê Thanh Hùng.

    Bóng hơi bất thường

    Bóng hơi liên quan đến sự biến đổi xương cột sống. Ở một số loài cá ở gia đoạn ấu niên chưa hình thành bóng hơi, sẽ phải chịu áp lực nước lên khung xương do không có sự hỗ trợ nổi từ bóng hơi. 

    x quang xương cá

    Ảnh chụp tia X của cá tráp đầu vàng (Sparus aurata) bị biến dạng xương. A. các bị vẹo cộng sốt. B. cá bình thường. Ảnh: Berillis.

    Nhiệt độ nước

    Nhiệt độ cũng một phần ảnh hưởng tới tỉ lệ dị tật xương trên cá. Theo báo cáo của Sato (1983), cho thấy rằng sau 20 tuần ở cá hồi vân (Oncorhynchus mykiss) thiếu vitamin C, độ dị dạng ở các nhóm thiếu hụt duy trì ở 16°C, 20°C và 16 đến 20°C lần lượt là 10, 28 và 57%.

    Ô nhiễm kim loại nặng

    Một số kim loại nặng dễ dàng tìm thấy trong các nguồn nước bị ô nhiễm có ảnh hưởng lên xương cá như là chì (Pb), cadimi (Cd) và kẽm (Zn). Hàm lượng cao các chất này trong nước tỉ lệ thuận với tỉ lệ xuất hiện dị tật xương trên tất cả các giai đoạn của cá nuôi. Đặc biệt, cadimi làm rối loạn quá trình hấp thu canxi, do bán kính nguyên tử của ion cadimium xấp xỉ bằng với của ion calcium nên có sự cạnh tranh làm giảm tỉ lệ hấp thu canxi.

    Những tác nhân khác

    Ngoài các tác nhân nêu ra ở trên, vẫn còn rất nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan, ảnh hưởng tới sự hình thành và phát triển xương cá như: Dòng chảy, di truyền, kí sinh trùng,... 

    ca điêu hồng giống

    Di truyền cũng là nguyên nhân gây dị tật xương ở cá. Ảnh: Tepbac.

    Điều kiện nuôi nhốt của con người cũng có thể dẫn đến dị tật xương cá như nuôi mật độ quá dày làm cho cá bị chèn ép hoặc do quản lý không tốt gây rò rỉ nguồn điện, làm cá bị giật và sinh ra những dị tật. 

    Việc kiểm soát sự dị tật vẫn còn đang là một bài toán đối với các trại nuôi ở tất cả các giai đoạn. Cá bị thay đổi về cấu trúc xương sẽ dẫn đến các thiệt hại không mong muốn về kinh tế. Việc nghiên cứu và tìm giải pháp cho vấn đề này cần được đẩy mạnh nhằm giúp cho tỉ lệ ương giống và giá trị kinh tế của sản phẩm cá thương phẩm được cải thiện.

    Nguồn Tép Bạc

    Chia sẻ:
    Tin liên quan
     Giá cá tra nguyên liệu và giá xuất khẩu đang nhích dần lên

    Giá cá tra nguyên liệu và giá xuất khẩu đang nhích dần lên

    Giá cá tra giống tăng do nguồn cung giảm mạnh vì thời gian qua giá quá thấp, người dân tại nhiều địa phương phải hạn chế sản xuất cá tra giống. Hiện, nhiều hộ dân và doanh nghiệp đang có nhu cầu mua cá tra giống để thả nuôi đợt mới nên sức mua tăng, tạo điều kiện cho giá cá nhích lên.
    03/11/2020
    Tuyến Anten - Cơ quan đích lây nhiễm virus đốm trắng

    Tuyến Anten - Cơ quan đích lây nhiễm virus đốm trắng

    Tuyến anten là cơ quan bài tiết quan trọng ở tôm, có chức năng rất giống với thận ở động vật có xương sống. Tuyến anten đóng một vai trò quan trọng đối với sự điều hòa áp suất thẩm thấu và ion ở tôm.
    02/11/2020
    Xử lý bệnh ký sinh trùng đường tiêu hóa ở dê

    Xử lý bệnh ký sinh trùng đường tiêu hóa ở dê

    Dê là nguồn thực phẩm rất giá trị, vì vậy đây là đối tượng giúp cho người dân có nguồn thu nhập ổn định. Tuy nhiên, trong quá trình nuôi, dê rất dễ gặp bệnh ký sinh trùng đường tiêu hóa, bệnh làm cho dê sinh trưởng kém, gây thiệt hại cho người nuôi
    02/11/2020
    Nuôi tôm sạch làm đất hoang “hóa vàng”

    Nuôi tôm sạch làm đất hoang “hóa vàng”

    Chuyển đổi đất sản xuất nông nghiệp kém hiệu quả, đồng làm muối cho thu nhập thấp sang nuôi tôm thẻ chân trắng mang giá trị kinh tế tại huyện Hậu Lộc
    30/10/2020
    Có sự “thống trị chuyên chế” ở tôm thẻ chân trắng!

    Có sự “thống trị chuyên chế” ở tôm thẻ chân trắng!

    Việc hình thành thứ bậc thống trị trước đây chưa từng được báo cáo trên tôm thẻ chân trắng.
    30/10/2020
    Chiết xuất gỗ hạt dẻ trong chăn nuôi gia cầm

    Chiết xuất gỗ hạt dẻ trong chăn nuôi gia cầm

    Chiết xuất gỗ cây hạt dẻ (Castanea sativa) là một nguồn tannin thủy phân tốt. Ở liều lượng phù hợp sẽ được xem như chất phụ gia thế hệ mới với nhiều thuộc tính có lợi cho sức khỏe đường ruột của gia súc, gia cầm.
    30/10/2020
    Tăng cường chức năng gan cho tôm

    Tăng cường chức năng gan cho tôm

    Các chất thường được sử dụng trong chế phẩm tăng cường chức năng gan trong nuôi tôm thường có là sorbitol, inositol, choline và methionine.Trong điều kiện nuôi thâm canh với mật độ cao việc bổ sung các chất tăng cường chức năng gan cho tôm nuôi là vô cùng cần thiết.
    29/10/2020
    Những tiến bộ trong Vaccine phòng ngừa Vibrio spp. trên cá

    Những tiến bộ trong Vaccine phòng ngừa Vibrio spp. trên cá

    Những tiến bộ trong phát triển Vaccine phòng ngừa Vibrio spp. trên cá mang lại hy vọng dập tắt nhiều dịch bệnh lớn.
    29/10/2020
    Gia trại sản xuất trứng an toàn

    Gia trại sản xuất trứng an toàn

    Để nâng cao hiệu quả trong chăn nuôi, gia đình anh Hoàng Anh Tú ở xã Hà Lĩnh, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa đã mạnh dạn đầu tư xây dựng trang trại nuôi gà siêu trứng theo hướng an toàn sinh học, bảo đảm các tiêu chuẩn khắt khe về chất lượng sản phẩm. Sự thành công của mô hình đã mở ra hướng phát triển kinh tế mới cho nhiều hộ gia đình ở địa phương.
    29/10/2020
    Giá cá tra tăng lại... đâm lo

    Giá cá tra tăng lại... đâm lo

    Dù giá cá tra đang tăng và xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc đang "hút" nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn dè chừng, lo lắng và chờ giá tiếp tục tăng.
    28/10/2020
    Tiềm năng sử dụng côn trùng làm thức ăn chăn nuôi

    Tiềm năng sử dụng côn trùng làm thức ăn chăn nuôi

    Sử dụng côn trùng làm thức ăn chăn nuôi ngày càng phát triển trên thế giới và là hướng đi có nhiều tiềm năng ở Việt Nam.
    28/10/2020
    Nghe âm thanh nhấp mồi của tôm thẻ

    Nghe âm thanh nhấp mồi của tôm thẻ

    Hành vi và tập tính ăn của tôm xưa nay đều nhận được sự quan tâm rất lớn của người nuôi, do nó ảnh hưởng trực tiếp đến việc quản lý cho ăn và lượng thức ăn mà tôm tiêu thụ.
    28/10/2020
    Zalo
    Hotline