Nguyên nhân gây dị tật xương cá

logo
EN

Nguyên nhân gây dị tật xương cá
Ngày đăng: 17/06/2021 8005 Lượt xem

    xương cá

    Dị tật xương ảnh hưởng đến sức khỏa của cá. Ảnh: Brian ciruna

    Dị tật xương không những ảnh hưởng đến tỷ lệ sống, tăng trưởng của cá mà còn làm giảm giá trị kinh tế. Vậy tại sao cá lại bị dị tật xương?

    Xương cá có thành phần chính là muối Canxi-Phospho hydroxyapatite có công thức hóa học là: Ca5(PO4)3OH là thành phần vô cơ chiếm khoảng 65% trọng lượng khô của xương cá, gắn với sợi collagen type 1. Collagen chiếm hơn 90% thành phần hữu cơ  trong xương cá có vai trò tạo sự chắc chắn cho cấu trúc và hình thành các đặc tính sinh hóa của mô xương. Độ cứng của xương dựa vào tỉ lệ giữa collagen và thành phần hydroxyapatite. Ngoài cấu trúc chính là các Canxi, Phosphate và Carbonate, còn có sự hiện diện của Magie, Natri, Stronti, Chì, citrate, fluoride, hydroxide và sulfate.

    dị tật xương cá

    Dị tật xương ở một số loài cá.

    Dị tật bộ xương là yếu tố chính ảnh hưởng đến giá thành sản xuất, hình thái bên ngoài của cá cũng như tỷ lệ sống và tăng trưởng của cá. Những dị tật này làm giảm sản lượng của các trại giống, ngay cả trong trường hợp các loài được nghiên cứu sâu (cá vược Châu Âu - Dicentrarchus labrax và cá tráp đầu vàng - Sparus aurata). Ở các trại sản xuất giống biển, dị tật bộ xương có thể ảnh hưởng đến trung bình 7–20% số cá con được sản xuất, trong khi đôi khi tỷ lệ này được chứng minh là tăng lên ở mức 45–100% (theo Georgakopoulou và ctv, 2010).

    Các dạng dị tật xương cá trên xương sống của cá như: Gù lưng (kyphosis), ưỡn cột sống (lordosis), vẹo cột sống (scoliosis), dẹt xương cột sống (platyspondyly) và hợp nhất đốt sống (vertebrae fusion). Ngoài ra, còn các dị tật khác như vẹo hoặc nhô ra trước hoặc xuống dưới của hàm, dị tật trên tia vi gây mất đối xứng,... 

    cá điêu hồng gù đầu

    Dị tật xương hàm trên cá điêu hồng. Ảnh: newbietora.

    Nguyên nhân gây dị tật xương cá

    Sự hình thành của các dị tật xương cá vẫn chưa được tìm hiểu rõ, nhưng được đánh giá là liên quan đến các vấn đề về chính là dinh dưỡng, môi trường và di truyền. 

    Yếu tố dinh dưỡng

    Canxi và phospho

    Canxi và phospho có mối quan hệ chặt chẽ trong sự biến dưỡng của cá, cũng như là cấu trúc của xương và duy trì hệ thống cân bằng acid-base. Ion Ca2+ tham gia vào các chức năng biến dưỡng như co cơ, đông máu, dẫn truyền tín hiệu thần kinh và duy trì tính thẩm thấu màng tế bào. Sự thiếu hụt canxi thường không phổ biến ở cá, nhưng sự thiếu hụt phospho có thể dẫn đến sự biến đổi bất thường trong cấu trúc xương. 

    Như vậy sự thiếu hụt hoặc dư thừa phospho làm tỉ lệ Ca/P bị ảnh hưởng làm cho khả năng hấp thụ canxi bị giảm, dẫn đến không chỉ tác động tới hình thành xương mà còn làm thiếu hụt lượng canxi cần cho cơ thể.

    Yếu tố dinh dưỡng có quan hệ chặt chẽ với dị tật trên cá. Ảnh: Fishpathogens.

    Vitamin C, Vitamin A và Vitamin K

    Các yếu tố dinh dưỡng trong chế độ ăn uống đóng vai trò rất quan trọng đối với sự hình thành của hệ xương. Các báo cáo ghi nhận các dạng dị tật xương cá thường đi kèm với tình trạng thiếu vitamin C

    Mất cấn bằng vitamin A dẫn đến sự xuất hiện của dị tật đốt sống. Dư thừa vitamin A làm tăng tốc độ phát triển của cột sống thông qua quá trình khoáng hóa nên có thể gây ra các biến dạng xương như cong vẹo đốt sống, nén đốt sống, dị tật hàm,...

    Vitamin K đã được biết đến để điều chỉnh sự hình thành xương thông qua tổng hợp osteocalcin bởi nguyên bào xương, rất quan trọng đối với quá trình khoáng hóa và cấu trúc xương.

    canxi trong thức ăn cá

    Bảng sự hấp thu canxi ở cá còn bị ảnh hưởng bởi hàm lượng phospho trên cá mú (Epinephelus coioides) (nguồn Ye và ctv, 2006) trích sách “Thức ăn và dinh dưỡng thủy sản” – Tác giả: PGS.TS Lê Thanh Hùng.

    Bóng hơi bất thường

    Bóng hơi liên quan đến sự biến đổi xương cột sống. Ở một số loài cá ở gia đoạn ấu niên chưa hình thành bóng hơi, sẽ phải chịu áp lực nước lên khung xương do không có sự hỗ trợ nổi từ bóng hơi. 

    x quang xương cá

    Ảnh chụp tia X của cá tráp đầu vàng (Sparus aurata) bị biến dạng xương. A. các bị vẹo cộng sốt. B. cá bình thường. Ảnh: Berillis.

    Nhiệt độ nước

    Nhiệt độ cũng một phần ảnh hưởng tới tỉ lệ dị tật xương trên cá. Theo báo cáo của Sato (1983), cho thấy rằng sau 20 tuần ở cá hồi vân (Oncorhynchus mykiss) thiếu vitamin C, độ dị dạng ở các nhóm thiếu hụt duy trì ở 16°C, 20°C và 16 đến 20°C lần lượt là 10, 28 và 57%.

    Ô nhiễm kim loại nặng

    Một số kim loại nặng dễ dàng tìm thấy trong các nguồn nước bị ô nhiễm có ảnh hưởng lên xương cá như là chì (Pb), cadimi (Cd) và kẽm (Zn). Hàm lượng cao các chất này trong nước tỉ lệ thuận với tỉ lệ xuất hiện dị tật xương trên tất cả các giai đoạn của cá nuôi. Đặc biệt, cadimi làm rối loạn quá trình hấp thu canxi, do bán kính nguyên tử của ion cadimium xấp xỉ bằng với của ion calcium nên có sự cạnh tranh làm giảm tỉ lệ hấp thu canxi.

    Những tác nhân khác

    Ngoài các tác nhân nêu ra ở trên, vẫn còn rất nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan, ảnh hưởng tới sự hình thành và phát triển xương cá như: Dòng chảy, di truyền, kí sinh trùng,... 

    ca điêu hồng giống

    Di truyền cũng là nguyên nhân gây dị tật xương ở cá. Ảnh: Tepbac.

    Điều kiện nuôi nhốt của con người cũng có thể dẫn đến dị tật xương cá như nuôi mật độ quá dày làm cho cá bị chèn ép hoặc do quản lý không tốt gây rò rỉ nguồn điện, làm cá bị giật và sinh ra những dị tật. 

    Việc kiểm soát sự dị tật vẫn còn đang là một bài toán đối với các trại nuôi ở tất cả các giai đoạn. Cá bị thay đổi về cấu trúc xương sẽ dẫn đến các thiệt hại không mong muốn về kinh tế. Việc nghiên cứu và tìm giải pháp cho vấn đề này cần được đẩy mạnh nhằm giúp cho tỉ lệ ương giống và giá trị kinh tế của sản phẩm cá thương phẩm được cải thiện.

    Nguồn Tép Bạc

    Chia sẻ:
    Tin liên quan
    Sử dụng điện an toàn trong mùa mưa

    Sử dụng điện an toàn trong mùa mưa

    Việc sử dụng điện mất an toàn thời gian qua, nhất là đối với những hộ nuôi tôm thâm canh, siêu thâm canh đã gây ra những hậu quả đáng tiếc.
    26/10/2020
    Tác động của chì đối với gan tụy tôm thẻ

    Tác động của chì đối với gan tụy tôm thẻ

    Những kim loại nặng không chỉ có nguy cơ tác động đến sự tồn tại và sinh lý của các động vật, mà có thể gây đột biến gen và di truyền cho đời sau. Trong đó, chì là một trong những kim loại có hàm lượng cao nhất của môi trường
    23/10/2020
    Xuất khẩu tôm tăng trên 10% trong 9 tháng đầu năm nay

    Xuất khẩu tôm tăng trên 10% trong 9 tháng đầu năm nay

    Tháng 9/2020, XK tôm Việt Nam đạt gần 385 triệu USD, tăng trên 25% so với tháng 9/2019, mức tăng trưởng cao nhất kể từ tháng 3 năm nay. Lũy kế 9 tháng đầu năm nay, XK tôm đạt 2,7 tỷ USD, tăng 10,5% so với cùng kỳ năm ngoái.
    21/10/2020
    Thị trường xuất khẩu cá tra tích cực trở lại

    Thị trường xuất khẩu cá tra tích cực trở lại

    Kể từ cuối quý 3/2020, tình hình nhập khẩu cá tra ở một số thị trường lớn đã tích cực trở lại, nhất là thị trường Trung Quốc - Hồng Kông. Nhờ đó, giá cá tra nguyên liệu tại ĐBSCL tăng.
    21/10/2020
    Nuôi tôm thẻ nước ngọt: Lợi và hại

    Nuôi tôm thẻ nước ngọt: Lợi và hại

    Trong những năm gần đây, xuất hiện mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng nước ngọt với độ mặn thấp (<1 ppt), đây đang là một vấn đề gây tranh cãi sôi nổi hiện nay. Vậy tại sao người ta lại đem loài tôm biển này nuôi với điều kiện nước ngọt?
    20/10/2020
    Probiotic nào phù hợp cho tôm sú?

    Probiotic nào phù hợp cho tôm sú?

    Trong hai thập kỷ vừa qua, việc sử dụng chế phẩm sinh học trong nuôi tôm ngày càng tăng do sự tích cực của chúng và lợi ích thay thế cho những phương pháp điều trị hóa học. Tuy nhiên, việc lựa chọn chế phẩm sinh học phù hợp là rất quan trọng vì nếu không có thể làm mất cân bằng đường ruột tôm và ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình điều hòa miễn dịch, hoạt động đối kháng với mầm bệnh, và khả năng tiêu hóa thức ăn của tôm.
    19/10/2020
    Ông Trần Đình Luân: Ăn cá tra giả lươn, ngon như đang ngồi ăn cơm lươn ở quán Nhật

    Ông Trần Đình Luân: Ăn cá tra giả lươn, ngon như đang ngồi ăn cơm lươn ở quán Nhật

    Ăn cá tra giả lươn ngon không kém gì như đang ngồi ăn suất cơm lươn ở trong quán Nhật. Nhiều sản phẩm chế biến từ cá tra như: Pizza cá tra, cá tra tẩm bột, giò cá tra… được các em học sinh rất ưa thích, sử dụng.
    18/10/2020
    Ứng dụng trên đa loài của Inulin trong thủy sản

    Ứng dụng trên đa loài của Inulin trong thủy sản

    Inulin được ứng dụng trên nhiều đối tượng nuôi trồng thủy sản với nhiều tác dụng khác nhau.
    18/10/2020
    Tôm dưới áp lực từ pH

    Tôm dưới áp lực từ pH

    Dưới áp lực của việc thay đổi giá trị pH trong một khoảng thời gian dài, tôm sẽ không thể phát triển bình thường được nữa.
    15/10/2020
    Nuôi tôm trong hồ xi măng hình tròn cho thu nhập tiền tỷ

    Nuôi tôm trong hồ xi măng hình tròn cho thu nhập tiền tỷ

    Mô hình nuôi tôm bể tròn có nhiều ưu điểm như tiết kiệm được thời gian, công sức và chi phí, bên cạnh đó còn hạn chế được dịch bệnh, tránh ảnh hưởng trực tiếp từ gió bão, tôm nhanh lớn, năng suất cao...
    14/10/2020
    Mật độ

    Mật độ "VÀNG" khi ương cá tra từ giai đoạn bột lên giống

    Nuôi cá tra thâm canh ở Đồng bằng sông Cửu Long đã trở thành một nghề sản xuất hàng hóa lớn, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân trong vùng, với kim ngạch xuất khẩu liên tục tăng qua các năm.
    13/10/2020
    7 tác dụng của Bacillus subtilis trong nuôi trồng thủy sản

    7 tác dụng của Bacillus subtilis trong nuôi trồng thủy sản

    B. subtilis là một loại vi khuẩn đặc biệt, có khả năng tạo ra nhiều tác dụng có lợi trên vật chủ như: cải thiện tăng trưởng, tỷ lệ sống, chất lượng nước, thành phần dinh dưỡng trong thức ăn lên men, hỗ trợ cung cấp vắc xin…
    12/10/2020
    Zalo
    Hotline